4857 sayılı İş Kanunu 18. Maddesi işverenin fesih bildirimini geçerli bir nedenle yapabileceği vurgulanmaktadır. Kanuna göre 30 ve üstü çalışanın olduğu firmalarda, en az 6 aylık bir kıdeme sahip belirsiz süreli sözleşme ile çalışan kişilerin iş akdi feshedilirken işverenin haklı bir nedene sahip olması gerekir. Burada performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarılma gibi bir durumda, düşük performans haklı bir neden olarak öne sürülebilmekle birlikte, işçinin yetersizliği ya da performans düşüklüğü ölçümünün nasıl yapıldığı belirleyici olmaktadır. Performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarma gibi durumlarda işçinin performansının hangi kriterler baz alınarak ölçüldüğü, verimlilik ölçüsünün nasıl yapıldığı, performans değerlendirmesinin hangi ölçütlere dayandırıldığı, düşük performans nedeniyle fesih yapılırken büyük önem taşımaktadır.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşten Çıkarılma
İşverenin düşük performans nedeniyle iş sözleşmesinin feshi yolana gidebilmesi için mutlaka bilimsel bazı kriterler ve ilkeler ışığında performans ölçümünün yapılması gerekir. Burada düşük performans nedeniyle iş akdinin feshine ilişkin Yargıtay kararları, performans ölçümünün sübjektif ifade ve uygulamalar ile değil, objektif bir şekilde yapılması gerektiğine hükmetmiştir. Neticede işverenin performansının düşük olduğu gerekçesiyle işten çıkardığı işçinin, belirtilen performans düşüklüğünü hangi objektif kriterler çerçevesinde ölçümlediğini kanıtlaması gerekir. İşçi performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarılma durumunda işe iade davası açarak, gerekçenin haklı bir fesih nedeni olmadığını öne sürebilir.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşten Çıkarıldım Ne Yapmalıyım?
İşyerinde objektif olmayan bir şekilde performansın düşük olduğu gerekçe gösterilerek iş akdinizin sonlandırılması durumunda, işe iade davası açmanız mümkündür. İşe iade davası açmak isteyen kişilerin, bu dava için gerekli şartları sağlıyor olması gerekir. Söz konusu işe iade davası şartları; işçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması, işyerinde ve ya işverene ait iş yerlerinde 30’dan fazla kişinin çalışıyor olmasıdır.
Düşük performans nedeniyle iş akdinin feshi durumunda işten çıkartılan kişi, performans ölçümünün objektif bir şekilde yapılmadığını düşünüyor ise, mutlaka işe iade davası açmalıdır. Aksi halde haksız nedenle iş sözleşmesi feshedilen kişi için hak kaybı söz konusu olacaktır. İşçinin düşük verimliliğe sahip olduğunun gerekçe gösterilerek işten çıkarılabilmesi ancak objektif ölçümler neticesinde yapılabilir. Aksi durumda işveren haksız nedenle iş akdini feshetmesi durumu doğacağından dolayı işten çıkartılan kişi işe iade davası açabilir.
Bknz: İşe İade Davası Nasıl Açılır
İşverenin Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşten Çıkarma Hakkı Var Mıdır?
Performansın düşük olması İş Kanunu içerisinde belirtilmiş haklı nedenle fesih sebeplerinden birisidir. Fakat bir çok işyerinde performans düşüklüğü ölçümünün bilimsel olmayan yöntemlerle uygulanması, sübjektif sonuçlar doğurabildiğinden dolayı işverenin performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi, haklı nedenle işten çıkarma kapsamı içerisinde yer alamayabilmektedir. İşverenin performans değerlendirme kriterlerinin önceden saptanması ve işçiye tebliğ edilmesi gerekir.
İşveren Hangi Koşullarda Performansın Düşüklüğü Nedeniyle İş Akdini Feshedebilir?
- Çalışanın performans ve verimlilik sonucunun objektif ölçütler çerçevesinde ölçülmesi
- Performans ve verimlilik standardının çalışılan işyerine özgü olması
- Aynı işyerinde aynı işi yapan diğer çalışanlar arasında aynı performans ve verimlilik kurallarının uygulanması
- Performans ve verimlilik standardının makul ve gerçekçi olması
- Süreklilik gösteren bir düşük performansın varlığının olması veya düşme eğilimli sonuçların bulunması
- Koşullara göre değişen, süreklilik göstermeyen durumlarda performansın düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesi feshedilemez.
- Performans ve verimliliğin yükseltilmesine dönük hedeflere ulaşılmaması tek başına geçerli bir fesih nedeni değildir.