0555 687 39 65
info@halilibrahimcelik.av.tr

SOYBAĞININ REDDİ

Miras, Bilişim, Ceza, Aile ve İş Hukuku Avukatı

Soybağının Reddi - Av. Halil İbrahim Çelik

Soybağı bir kimse ile onun üstsoyları arasındaki biyolojik bağlantıyı ifade eder. Soybağının reddi yenilik doğurucu bir dava olup babalık karinesinin çürütülmesiyle hüküm verilir. Bu nedenle babalık karinesinin çürütülmesi soybağının reddi olarak tanımlanmaktadır. Soybağının reddi davası açma sebepleri, davayı açabilecek kişiler ve süresi Medeni Kanun’da açıkça düzenlendiğinden bu dava dışında nüfus kayıtlarının düzeltilmesi gibi farklı bir dava ile Soybağı ortadan kaldırılamaz.

SOYBAĞI HANGİ HALLERDE REDDEDİLEBİLİR?

1-) Çocuk ana rahmine evlilik birliği içerisinde düşmüşse kocanın baba olmadığı ispat edilmek zorundadır. Evlenmeden başlayarak en az 180 gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla 300 gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır. 300 günlük süre gebeliğin devam edebileceği en uzun süre, 180 gün ise çocuğun ana rahminde kalabileceği en az süredir. Bu süreler tıp biliminin verileri ile elde edilmiştir. Çocuk bu sürelerde ana rahmine düştüyse babalık karinesinin çürütülmesi oldukça güçtür. Davacının baba olmasının fiilen imkânsız olduğunu ispat etmesi gerekir. Davacı koca doğumdan 300 gün öncesi ile 180 gün öncesi arasında geçen 120 günlük dönemde karısıyla cinsel ilişkide bulunmadığını ispatlayabilir. Bu dönemde karısının yanında olmadığını örneğin askerde olduğunu ispatı delil niteliğindedir. Boşanma davasının açılmış olması tek başına yeterli değildir. Mutlaka söz konusu dönemde cinsel ilişkinin fiilen imkânsız olduğunun ispatlanması gerekir. Bununla birlikte, cinsel ilişkinin mümkün olmadığının ispatı yerine cinsel ilişki ile çocuğun doğumu arasındaki illiyet bağının bulunmadığının ispat edilmesi ile de babalık karinesi çürütülebilir. Bu yolda tıp biliminin verilerinden yararlanmak zorundadır. Kan testleri veya genetik incelemelerle baba ile çocuk arası biyolojik bağ kanıtlanabilmektedir. Nitekim MK m.284/2’ye göre, taraflar ve üçüncü kişiler, soybağının belirlenmesinde zorunlu olan ve sağlıkları yönünden tehlike yaratmayan araştırma ve incelemelere rıza göstermekle yükümlüdür. Davalı, hâkimin öngördüğü araştırma ve incelemelere rıza göstermezse, hâkim durum ve koşullara göre bundan beklenen sonucu, onun aleyhine doğmuş sayabilir. Kan muayenesi ve genetik incelemelerle bir erkeğin çocuğun babası olup olmadığı %99 gibi bir oranla tespit edilebilmektedir. Bu oran babalık karinesinin çürütülmesi için yeterli sayılmaktadır. Çocuğun ana rahmine düştüğü dönemde ananın başka erkeklerle de cinsel ilişkide bulunmuş olması tek başına babalık karinesini çürütmez.

2-) Çocuğun ana rahmine evlilikten önce ve ya ayrılık halindeyken ana rahmine düşmesi halinde davacının başka kanıt getirmesi gerekmez. Ancak gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı deliller varsa babalık karinesi geçerliliğini koruyacaktır. Bu durum çocuğun çocuk evlilik birliğinin kurulmasından sonra 180 günlük en az gebelik süresinden önce doğması veya gebe kalınan dönemde tarafların ayrı olması hallerinde söz konusudur. İlk durumda davacı koca soybağının reddi davası açtıktan sonra ayrıca çocuğun kendisinden olmadığını ispatla yükümlü değildir. Çocuğun doğum tarihi ile evlenme tarihini açıklaması yeterlidir. İkinci durumdaysa davacı koca kadın eşin gebe kalma döneminin ayrılık tarihlerine denk geldiğini ispatla mükelleftir. Kadın ayrı kalınan dönemde koca ile cinsel ilişkide bulunduğuna dair kuvvetli deliller ortaya koyarsa babalık karinesi geçerli olur.

 

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA TARAFLAR KİMLERDİR?

Bu dava kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu için koca tarafından açılması gerekir. Sınırlı ehliyetsiz kocada kanuni temsilcisinden izin almadan bu davayı açabilecektir. Kocanın dava açması mümkün değilse –örneğin ölümü, gaipliğine karar verilmesi, sürekli ayırt etme gücü kaybı halinde- çocukla beraber mirasçı olanlar veya çocuk sebebiyle mirasın dışında kalanlara da bu davayı açma hakkı tanınmıştır. Fakat bu ilgililer dar yorumlanmış ve kocanın alt soyu ve anası babası olarak belirlenmiştir. Ayrıca kocanın çocuğun kendisinden olduğunu açık kabulü halinde ilgililerin bu davayı açmaları mümkün değildir. Ergin olmayan çocuk adına bu davayı kayyım açabilir. Çocuğa kayyım atanmadıysa ergin olduktan 1 yıl içinde bizzat kendisi de açabilir. Bunun dışında baba olduğunu iddia eden kişi de bu davayı açabilecektir.

Çocuk dışında dava açma hakkı bulunanların açtığı davalarda davalı ana ve çocuktur. Sadece anaya karşı açılmaz, ana ve çocuk arasındaki ilişki mecburi dava arkadaşlığıdır. Çocuğun açacağı davada ise davalı ana ve kocadır. Çocuğun ölümü halinde çocuğun mirasçılarına da yöneltilir. Ananın ölümü halindeyse çocuğa yönelecektir. Soybağının reddi davası çocuk tarafından açılmışsa dava ana ve kocaya yönlendirilir. Bu durumda da ana ve koca arasında mecburi dava arkadaşlığı bulunur. Dava ilgililer tarafında ana ve çocuğa, baba olduğunu iddia eden kişi tarafından açılması halinde ana, baba ve çocuğa yöneltilmesi gerekir. Soybağının reddi davaları, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemesidir.

Mahkeme tarafından verilen soybağının reddine ilişkin karar kesinleştiğinde çocuk ile koca arasındaki Soybağı ortadan kalkar ancak ana ile çocuk arasındaki ilişkide herhangi bir değişiklik meydana gelmez. Verilen hüküm çocuğun doğumundan itibaren geçerli olur. Çocuk kocanın soyadını taşımaz, mirasçısı olmaz. Çocuk için yapılan edimlerin iadesi sebepsiz zenginleşme kapsamında anadan talep edilebilir.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER NELERDİR?

Koca, davayı, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır. Davacı çocuk ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde davayı açmalıdır. Ergin olmayan çocuğa atanan kayyım atama kararının kendisine tebliğinden itibaren 1 yıl, herhalde doğumdan itibaren 5 yıl içinde soybağının reddi davası açabilir. İlgililerse soybağının reddi davasını doğumu ve kocanın ölümü, gaiplik kararı veya ayırt etme gücünü sürekli kaybettiğini öğrenmelerinden itibaren 1 yıl içinde açabilirler. Soybağının reddi davası süresi içinde açılamadığında gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. Bu hüküm kanunda koca ve çocuğun dava açma hakkına ilişkin düzenlenmiştir. Haklı sebebin varlığını hakkaniyete göre hâkim belirler. Örneğin kocanın cezaevinde bulunması, geçici ayırt etme gücü kaybı haklı sebebe örnektir.

Av. Halil İbrahim ÇELİK Merve ARABACI

5.00 avg. rating (100% score) - 1 vote

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


üç − 1 =

Sorunuz mu var?