4721 sayılı Türk Medeni Kanunu içerisinde boşanmada tazminat hakkı belirli koşullar dahilinde taraflara tanınan haklardan birisidir. Medeni Kanun’a göre boşanmada maddi veya manevi tazminat talep edilebileceği gibi her ikisi birden de boşanmada tazminat olarak karşı taraftan talep edilebilmektedir. Fakat boşanmada tazminat talebinin karşılanabilmesi için talep edilecek tazminata ilişkin şartların yerine getiriliyor olması gerekir. Örneğin boşanmada manevi tazminat talep edecek kişinin boşanmayı getiren konularda eşinden daha az kusura sahip olması ya da kusursuz olmasının yanı sıra boşanmayı getiren olayların kişilik haklarına saldırı niteli taşıması gerekir. Boşanmada maddi tazminatta ise yine eşinden daha az kusura sahip olan ya da kusursuz olan kişi talep edebilir. Boşanma nedeniyle maddi anlamda sekteye uğrayacak ve boşanma sonrası hayat standardında düşme yaşayacak olmalıdır.

Anlaşmalı Boşanmada Tazminat

Anlaşmalı boşanmalar boşanmanın tüm sonuçlarında eşlerin uzlaşma sağladıkları ve bu uzlaşmalarını yazılı bir protokol ile beyan ettikleri boşanma davası türüdür. Anlaşmalı boşanmada tazminat diğer hukuki sonuçlar gibi protokol içerisinde yer almalıdır. Bu boşanma türünde eşler tazminat miktarına kendileri karar verirler ve hakim protokol içerisinde yer alan maddi ve manevi tazminat miktarına müdahalede bulunmaz. Eşler anlaşmalı boşanmalarda tazminat hususunda uzlaşmış ve tazminatın hangi şekilde ödeneceğini açıkça belirtmiş olmalıdır. Anlaşmalı boşanmalarda kusur aranmadığından taraf için tazminat alma şartı bulunmaz. Anlaşmalı boşanma protokolü içerisinde eşlerin uzlaştıkları tazminat miktarını belirtmeleri gerekir.

Çekişmeli Boşanmada Tazminat

Çekişmeli boşanmalar anlaşmalı boşanmalardan farklı olarak boşanmayı getiren olayların ispatının gerekli olduğu boşanma türüdür. Bu boşanma türünde tarafların boşanmayı getiren olaylardaki rolleri tespit edilerek hangi eşin ne ölçüde kusurlu olduğu ortaya çıkarılır. Çekişmeli boşanmalarda kusur oranları, boşanmalarda tazminat alınıp alınamayacağının belirlenmesi açısından gereklidir. Gerek maddi gerekse de manevi tazminat için eşlerin boşanmayı getiren konulardaki kusurları saptanmalıdır.

Boşanmada Maddi Tazminat

Evliliğin yasal olarak sonlandırılması sürecinde açılacak boşanma davası içerisinde eşinden daha az kusura sahip ya da kusursuz olan kişi, maddi tazminat talep edebilir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu maddi tazminat alınabilmesi için talep eden tarafın kusursuz ya da daha az kusurlu olması gerektiğine hükmetmiştir. Diğer yandan boşanma sonucu tazminat talep eden kişinin evliliğin sonlanması nedeniyle maddi bir kayba uğruyor olması gerekir.  Örneğin ev işleri ile ilgilenen ev hanımları maddi bir kazançları olmadığı için tasarruf yapma imkanına sahip değildirler. Bu durumda boşanma onlar için maddi anlamda bir kaybı ifade edecektir. Veya evlilik ile birlikte mesleğini bırakan, çalışma hayatına evlilik nedeniyle son veren kişiler boşanma sonucunda maddi kayba da uğradıkları gerekçesiyle boşanmada tazminat talep edebilmektedirler.

Boşanmada Maddi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

Boşanma tazminatı talep edecek olan kişiler için maddi tazminat miktarı karşı tarafın ödeme gücü göz önünde bulundurularak talep edilmelidir. Maddi tazminat talep edilecek kişinin ödeme gücünü aşan bir tutarın talebi gerçekçi bir yaklaşım olmayacağı için hakim, talep edilen miktardan ziyade karşı tarafın ödeyebileceği bir tazminata hükmedecektir.

Boşanmada talep edilecek maddi tazminat miktarının düşük tutulması durumunda hakim karşı tarafın daha fazla ödeme gücüne sahip olduğu gerekçesiyle tazminat tutarını yukarı çekmez. O yüzden tazminat talep edilirken rasyonel davranmak gerekir.

Örnek: Boşanmada 750 bin TL maddi tazminat talep edilen kişinin 400 bin TL ödeme gücüne sahip olması durumunda hakim, ödeme gücünü göz önüne alarak talep edilenden daha düşük bir tazminata hükmeder. Fakat 750 bin TL talep edilen bir kişinin ödeme gücünün 1 milyon TL olması durumunda hakim talep edilenden daha yüksek bir tazminat tutarına hükmetmez.

Boşanmada Manevi Tazminat

Medeni Kanun hangi durumlarda manevi tazminat talep edilebileceğini belirlemiştir. Boşanmada manevi tazminat, dava sürecinin her aşamasında talep edilebileceği gibi boşanma davası sonra erdikten sonra 1 yıl içerisinde de talep edilebilir. Boşanmayı getiren olaylarda kişilik hakları saldırıya uğrayan kişi uğradığı zararın tazmini için manevi tazminat talep edebilmektedir. Kişilik haklarına saldırıdan kasıt bireyin saygınlığı, onuru… gibi haklarının saldırıya uğramasıdır. Burada da tıpkı maddi tazminatta olduğu gibi boşanmayı getiren olaylarda eşinden daha az kusura sahip ya da kusursuz olan taraf manevi tazminat alabilmektedir. Ağır kusura sahip eş karşı taraftan manevi tazminat talep edemez. Hakim boşanma davası sürecinde olayları tek tek ele alarak hangi eşin ne kadar kusura sahip olduğunu olaylar içerinde değerlendirir. Boşanmada manevi tazminat alınabilmesi için boşanmanın gerçekleşmiş olması gerekir.

Boşanırsam Tazminat Alabilir Miyim?

Boşanma davasında tazminat talep edecek kişilerin tazminat şartlarını yerine getirmeleri durumunda maddi veya manevi tazminat almaları mümkün olmakla birlikte her iki tazminat türünü de almaları mümkündür.

Boşanma Davasından Sonra Tazminat Alınabilir Mi?

Boşanmalarda tazminat, dava sürecinde talep edilebileceği gibi dava sona erdikten sonra 1 yıl içerisinde dava açarak da talep edilebilir. Ayrıca boşanma sürecinde ve sonrasında eşten tazminat talep edilebilmesinin yanı sıra, boşanmaya sebep olan 3. Kişilerden de tazminat talep edilebilir. Örneğin aldatma nedeniyle boşanmalarda aldatma fiilinin gerçekleştiği 3. Kişiden tazminat talep edilebilmesi mümkündür.

İlgili yazı: Aldatılan eş 3. Kişiye tazminat davası açabilir mi?