Anayasal düzenin işleyişine karşı ya da anayasal düzene karşı işlenen suçlar Türk Ceza Kanunu içerisinde maddeler halinde düzenlenmiş olup, bu maddeler anayasayı ihlal suçu yasama organına karşı suçlar ve hükümete karşı suçlar şeklinde 3 temel başlığa ayrılmaktadır. Darbeye Teşebbüs Suçu ve darbe teşebbüsü sebebiyle tutuklanan kişiler de TCK’nın ilgili maddelerince cebir ve tehdit kullanılarak darbe girişimi içerisinde oldukları şüphesiyle haklarında işlem yapılmaktadır.

Darbeye Teşebbüs Suçu ve Darbe Teşebbüsü

Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar

Darbeye teşebbüs suçu TCK içerisinde anayasal düzene karşı işlenen suçlar temelinde 3 ana başlıkta toplanmıştır. Söz konusu kanuna göre bireyler anayasayı ihlal suçu, yasama organına karşı işlenen suçlar ve hükümete karşı işlenen suçlar şeklinde fiil gerçekleştirmiş olabilmektedir.

Anayasayı İhlal Suçu TCK 309. Madde

Türkiye Cumhuriyeti bir hukuk devleti olup, anayasal bir düzen içerisinde yasama yürütme yargı erklerinin yanı sıra işleyiş, nitelik, yapılanma gibi unsurlar çerçevesinde bu düzenin devamını sağlamaktadır. Anayasal düzenin bozulmasına neden olacak her türlü fiil, anayasal düzene karşı işlenen suç kapsamında yer alır. Darbeye teşebbüs suçu ya da diğer bir ifadeyle darbe teşebbüsü, anayasal düzenin işleyişini sekteye uğratacağından dolayı, anayasal düzenin ortadan kaldırılması, yerine farklı bir düzen getirilmesi ya da anayasal düzenin fiilen uygulanmasının önlenmeye çalışılması, Türk Ceza Kanunu 309. Maddesine göre anayasayı ihlal suçu kapsamındadır. Anayasayı ihlal suçu işlendiğinde suçu işleyen kişi farklı suçları da işlemiş olması durumunda diğer suçları için ayrıca ceza alacaktır. Örneğin darbe teşebbüsü esnasında failin bir kimseyi öldürmesi, silahla tehdit etmesi… gibi durumlarda her işlediği suç için ayrıca ceza alacaktır.

Yasama Organına Karşı İşlenen Suçlar TCK 311. Madde (TBMM’ye Karşı işlenen Suç)

Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti’nin yasama organı faaliyetini yürütmektedir. Kanun yapmak, kanun değişikli yapmak yürürlükteki kanunu kaldırmak gibi temel yasama görevlerini yerine getirmekle görevli kurum Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir.

Türk Ceza Kanunu 311. Maddesi, TBMM’nin görevlerini kısmen ya da tamamen yapmasına engel olmak, TBMM’nin fonksiyonlarını işlevsiz kılmak gibi fiilleri, Meclise karşı işlenen suçlar kapsamında değerlendirmektedir.

Hükümete Karşı Suç TCK 312. Madde

Darbe suçu ya da darbeye teşebbüs suçu denilince aslında hükümete karşı işlenen suç tipi akıllara gelmektedir. Ceza Kanunu 312. Maddesi uyarınca Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini kısmen ya da tamamen yapmasını engellemeye yönelik faaliyetler hükümete karşı işlenen suçlar kapsamında yer alır. Hükümetin ortadan kaldırılması ya da engellenmesi durumunda darbe suçu işlenmiş olur. Fail hükümete karşı suç işlediğinde darbe suçu ya da darbeye teşebbüs suçu ile yargılanacaktır.

Normal şartlarda hükümete karşı işlenen suçlar içerisinde yer almayan, kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerinin engellenmesi, 15 Temmuz Darbe Girişimi sürecinde faillerin örgütlü bir şekilde Devlet kurumlarına sistematik olarak saldırı düzenlemeleri, hükümet dışında olmasına rağmen hükümete karşı işlenen suçlar kapsamında değerlendirilmektedir.

Hükümete karşı işlenen suçlarda failler, suçun işlenmesi esnasında farklı bir suç işlemiş olmaları durumunda da ayrı ayrı cezalandırılmaları gerekmektedir. Örneğin darbeye teşebbüs suçu işlenirken, hükümete karşı suç işleyen birey aynı zamanda adam öldürme suçunu işlemiş ise bu cezalar farklı farklı uygulanmaktadır.

Darbeye Teşebbüs Suçu ve Örgüt Üyeliği Suçu

Darbe teşebbüsü suçlarında söz konusu fiil, bireysel olarak işlenebileceği gibi örgütsel olarak da işlenebilmektedir. Darbeye teşebbüs suçunun örgütlü bir şekilde işlenmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durumunda bireyler hem darbe suçundan hem de örgütlü suçlardan yargılanıp iki farklı şekilde ceza alamazlar. Zira örgüt üyeliği suçu “geçitli suç” haline gelmekte ve amaç suç olan darbenin içerisinde örgüt üyeliği erimektedir.

Bu durumda darbe teşebbüsüne katılmayan ve yalnızca örgüt üyeliği bulunan bireyler etkin pişmanlık ceza indirimi hükümlerinden yararlanabilmektedirler.

Darbeye Teşebbüs Suçunda Etkin Pişmanlık Nedir?

Etkin pişmanlık kaba tabiriyle, bireylerin işledikleri suçtan pişman olmaları ve suçun oluşturduğu olumsuzlukları gidermeleri durumunda ceza adaletine karşı olumlu katkıları göz önüne alınarak uygulanan bir ceza indirimidir.

Darbeye teşebbüs suçu ile yargılanan bireyler için etkin pişmanlıktan yararlanarak ceza indirimi almak mümkün olmamaktadır.

Fakat darbe suçu kapsamında suçlanmayan yalnızca örgüt üyeliği kapsamında yargılanan kişiler için etkin pişmanlıktan yararlanmak söz konusudur. Etkin pişmanlıktan yararlanmanın şartları Türk Ceza Kanunu 221. Maddesinde düzenlenmiştir.

Burada örgüt üyeliği suçlamasıyla karşılaşan kişiler, Etkin pişmanlıktan yararlanabilmeleri için darbe girişimi ya da darbeye teşebbüs suçuna katılmamış yalnızca örgüt üyeliği kapsamında yargılanan kişiler olabilir. Burada örgütün dağılması adına ya da diğer örgüt üyelerinin yakalanması adına verilecek bilgiler vermesi durumunda etkin pişmanlıktan yararlanmak mümkün olabilmektedir.

Diğer yandan örgüt üyesi olmamakla birlikte örgütün yapısı ve faaliyetleri açısından işlenen suçlarda, örgüt adına suç işleyen kişiler de yararlanabilmektedir. Örgüt adına suç işleyen kişilerin ceza indirimi 1/3 ile ¾ arasında bir oranda uygulanır.

Darbeye Teşebbüs Suçu ve Cezası

Darbeye teşebbüs ya da darbe girişimi suçu işleyen kişilerin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası olmaktadır. Darbe girişiminde bulunan kişilerin işledikleri suç nedeniyle yukarıda belirttiğimiz üç maddeyi ihlal etmeleri durumunda Türk Ceza Kanunu 309. Maddesi uyarınca Anayasayı İhlal Suçu nedeniyle cezalandırılırlar.

15 Temmuz Darbe Girişimi suçlamasıyla yargılanan bireyler hem hükümete karşı hem de yasama organına karşı suç işlemelerine rağmen, anayasayı ihlal suçu cezası ile ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alırlar.

Darbe girişimi nedeniyle anayasayı ihlal suçu işleyen ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılacak olan kişiler diğer yandan darbe teşebbüsü esnasında mala zarar verme, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma, yağma,adam öldürme, tehdit… gibi suçları işlemiş olmaları durumunda da bu suçlardan ayrıca ceza alacaklardır.

Konu ile ilgili olarak ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.