Kadınları soyadı hakkı konusunda Türkiye’nin içinde bulunduğu ilkel durum yıllardır şikayet edilen ve defalarca kez yargı önüne götürülen bir konudur. Ancak bütün yargı mekanizmaları toplum yeterince ataerkil değilmiş gibi erkek egemen bir ruh haline bürünmekte ve kadınların soyadı hakkı konusunda yaptıkları bütün başvuruları kadınların manevi varlıklarına hakaret edercesine reddetmekteydiler. Kadınların soyadı hakkı Avrupa İnsan Haklarına Mahkemesi’ne dahi konu olmuş ve AİHM bu konuda Türkiye Devleti’ni mahkum etmiştir. Ancak Türkiye mahkum edilmeye rağmen yasal değişiklikler yapmaktan ısrarla kaçınmaktaydı.

Bir başvurucu bireysel başvuru yoluyla bu konuyu Anayasa Mahkemesi’ne götürmüş ve Anayasa Mahkemesi’de 16.04.2015 tarihinde verilen ve bugün Resmi Gazete’De yayımlanan bir karar ile artık kadınların özgürce kendi soyadlarını kullanabilecekleri yönünde devrim niteliğinde bir karara imza atmıştır.

Anayasa Mahkemesi’ne 2014/5836 başvuru numarası ile yapılan başvuru haklı bulunmuş ve Anayasa Mahkemesi kadınların kendi soy isimlerini kullanma haklarının engellenmesini “Manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkının ihlali” anlamına geldiğine hükmederek yasalar üstü bir mekanizma olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur.

Anayasa Mahkemesi verdiği bu kararda sadece Anayasa’ya değil Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne de dayanmıştır. Mahkeme kadınların soyadı hakkı konusunda varolan yasal engelleri Anayasanın 17. maddesine ve Sözleşme’nin 8. maddesine aykırı bulmuştur.

Verilen kararda mahkeme “Anayasanın 17. maddesinin birinci fıkrasında, herkesin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu belirtilmekte olup, bu düzenlemede yer verilen maddi ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkı, sözleşmenin 8. maddesi çerçevesinde özel yaşama saygı hakkı kapsamında güvence altına alınan fiziksel ve zihinsel bütünlük hakkı ile, bireyin kendisini gerçekleştirme ve kendisine ilişkin kararları alabilme hakkına karşılık gelmektedir. Bireyin yaşamıyla özdeşleşen ve kişiliğinin ayrılmaz bir unsuru haline gelen, birey olarak kimliğin belirlenmesinde en önemli unsurlardan bir ve vazgeçilmez, devredilmez, kişiye sıkı surette bağlı bir kişilik hakkı olan soyadının da kişinin manevi varlığı kapsamında olduğu açıktır.” demek suretiyle kadınların soyadı hakkının önemini dikkat çekici cümleler ile vurgulamıştır.

KADINLAR ARTIK KENDİ SOYADLARINI ÖZGÜRCE KULLANABİLECEKTİR.

Anayasa Mahkemesi tarafından verilen bu karar artık kesin ve bütün yargı mekanizmaları için bağlayıcıdır. Kendi soyadını kullanmak isteyen kadınlar bir kanun düzenlemesi yapılana kadar 2-4 ay sürecek bir dava ile kendi soyadlarını özgür bir şekilde kullanabilecektir.