0555 687 39 65
info@halilibrahimcelik.av.tr

Sebepsiz Zenginleşme

Miras, Bilişim, Ceza, Aile ve İş Hukuku Avukatı

6098 sayılı Borçlar Kanunu‘nun 77. ve 82. maddeleri arasında sebepsiz zenginleşme kaynaklı borç ilişkileri anlatılmıştır.

Sebepsiz Zenginleşme Nedir?

Sebepsiz zenginleşme haklı bir sebep olmadan bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşme olarak tanımlanmaktadır. Borçlar hukukumuz temel borç ilişkilerini 3 kaynağa dayandırmaktadır. Bunlar sözleşme, haksız ve sebepsiz zenginleşmedir. Haklı bir nedene dayanmadan başkası aleyhine zenginleşen kimse bu zenginleşmeyi kanuni şartlar doğrultusunda iade etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük gerçekleşmesi için geçerli olmayan bir neden olmalıdır. Ayrıca taraflar arasındaki ilişki sona ermiş veya hiç gerçekleşmemişse de iade yükümlülüğü doğmaktadır.

Borçlu olmadığı halde kendisini borçlu sanarak bir edimi yerine getiren kişi sebepsiz zenginleşmenin hükümleri uyarınca yerine getirdiği edimi geri isteyebilir. Burada kanunen kişinin kendini borçlu sandığını ispat etmesi gerekmektedir.

Zamanaşımına Uğramış Borcun Ödenmesi ve Sebepsiz Zenginleşme

Borçlar Kanunu’nun 78. maddesinin 2. fıkrasına göre zamanaşımına uğramış bir borç buna rağmen ödenirse ödeyen kişi sebepsiz zenginleşmeye dayanarak iade talep edemez. Bu husus ahlaki ödeve dayanan ödemler için de geçerlidir. Örneğin nafaka yükümlüsü olmadığı halde ahlaki ödev olarak boşandığı eşine yardım eden kişi daha sonra sebepsiz zenginleşemeye dayanarak ödediği şeylerin iadesini talep edemez.

İyiniyetli Sebepsiz Zenginleşme ve İade Yükümlülüğü

Sebepsiz zenginleşen kişi iade talebi kendisine ulaştığında elindekini kanunda yazan şartlar doğrultusunda iade etmekle yükümlüdür. Ancak bu iadenin içeriği sebepsiz zenginleşenin iyiniyetli olup olmadığına göre değişmektedir. Sebepsiz zenginleşen iyiniyetli ise iade talebi kendisine ulaştığında elinden çıkan kısım haricindekini iade etmekle yükümlüdür. Ancak iyiniyetli değilse ve iade konusu malı kötüniyetli olarak elden çıkardıysa zenginleşmenin tamamını iade etmekle yükümlüdür.

Sebepsiz zenginleşme hukuka veya ahlaka aykırı bir şeyin yapılması için gerçekleştiyse bu şey sebepsiz zenginleşme konusu olamaz. Örneğin birini öldürmesi için ödenen para sebepsiz zenginleşme iddiası ile geri istenemez. Ancak eğer bu durum dava konusu olursa hakim iade konusunun devlete geçmesine karar verebilir.

Giderleri İsteme Hakkı

Sebepsiz zenginleşmenin söz konusu olduğu durumlarda elindekini iade eden zenginleşen kimi durumlarda iade konusu şeye yaptığı masrafları talep etme hakkına sahiptir. Burada da yine zenginleşene iyiniyeti doğrultusunda bir ayrım yapılmıştır. Bu ayrıma göre zenginleşen iyiniyetli ise yaptığı zorunlu ve yararlı giderleri karşı taraftan talep edebilir. Zenginleşen iyiniyetli değil ise sadece yaptığı zorunlu ve yararlı giderlerin iade anındaki değer artışını talep edebilir.

Ödenecek giderler sadece zorunlu ve yararlı giderlerdir. Zenginleşen iyiniyetli olsun veya olmasın başka bir giderin ödenmesini talep edemez.

Sebepsiz Zenginleşmede Zamanaşımı

Sebepsiz zenginleşmeden doğan iade hakkı, hak sahibinin bu hakkının varlığını öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halde zenginleşmeden itibaren 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğramaktadır.

0.00 avg. rating (0% score) - 0 votes

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


sekiz − = 7

Sorunuz mu var?