0555 687 39 65
info@halilibrahimcelik.av.tr

YURTDIŞI EMEKLİLİK VE BORÇLANMA İŞLEMLERİ

Miras, Bilişim, Ceza, Aile ve İş Hukuku Avukatı

Yurtdışı Emeklilik ve Borçlanma İşlemleri - Av. H. İbrahim Çelik

Yurtdışı emeklilik işlemleri, 3201 Sayılı Kanun da belirtildiği üzere yurt dışında çalışan veya çalışmış olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının; yurt dışında geçen çalışmalarının emeklilik kapsamında değerlendirilebilmesi, çalışma faaliyetinin yürütüldüğü ülke ile Türkiye arasında sosyal güvenlik anlaşmasının bulunup bulunmadığına göre değişkenlik arz etmektedir. Söz konusu kanunla Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen sürelerinin borçlanma yoluyla sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Görüleceği üzere yurtdışı emeklilik işlemlerinde aslolan mütekabiliyet yani karşılıklılık ilkesidir.

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının yurt dışında çalıştıkları veya ev hanımı olarak bulundukları süreleri borçlanmaları halinde Türkiye’de sigortalı gibi geçirmiş sayılmaları, ilk kez 1978 yılında çıkarılan 2147 sayılı Kanun ile mümkün kılınmıştır. Daha sonra bu kanun yerini 1985 yılında yürürlüğe giren kapsamı genişletilmiş yukarıda adı geçen 3201 sayılı kanuna bırakmıştır.

Yurtdışı Emeklilik işlemlerinden Borçlanma Yoluyla Emeklilik

Yurtdışı emeklilik türlerinden borçlanma yoluyla emeklilik için; Türk vatandaşı olmak, yurt dışında verilen hizmetleri belgelendirebilmek ve şahısların Türkiye’de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı bir çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumu’na, Türkiye’de herhangi bir çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna yazılı müracaatta(Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi)bulunmaları gerekmektedir. Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam eden şahıslar da söz konusu düzenlemeden yararlanabileceklerdir.

Borçlanma tutarının hesaplanmasında esas alınacak süreler ise; bir hizmet akdi kapsamında ve/veya kendi nam ve hesabına bağımsız olarak geçen sigortalılık süreleri, her bir sigortalılık süresi dâhilinde bir yıla kadar olan çalışılmayan süreler ve ayrıca medenî durumlarına bakılmaksızın ev kadını olarak geçen sürelerdir.

Yurtdışı Emeklilik İşlemleri İçin Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilen Ülkelerde Geçen Sürelerin Borçlandırılabilmesi İçin İbra Edilmesi Gereken Belgeler;

Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartları,

-Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca ya da kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde; belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın çalışılan ülkede işyerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgeleri,

-Yurtdışında kendi adına ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi,

-Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerinden şahısların durumlarına uygun olan belgelerin SGK’ya ibraz edilmesi gerekmektedir.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmemiş Ülkelerde Geçen Sürelerin Borçlandırılabilmesi İçin İbraz Edilmesi Gerekli Belgeler

Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri,
Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümelerinden,
Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri yada pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örneklerinden,şahısların durumlarına uygun olan belgelerinSGK’ya ibraz edilmesi gerekir.

Yurtdışı Emeklilik İşlemlerinde Ev Kadını Olarak Geçen Sürelerin Borçlanılmasında, İbraz Edilmesi Gerekli Belgeler

-Yurtdışı emeklilik işlemlerinde ev kadını olarak geçen süreler, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesi. Bu belgenin Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilik tarafından onaylanmış tercümesi,
Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirliği veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilcilikleri tarafından ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belge,
Yukarıda belirtilen ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi. Ya da emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesinden biri ile belgelenmesi gerekmektedir.

Yurtdışı emeklilik işlemlerinde başvuru için gereken belgeler temin edildikten sonra, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilgili birimine posta yoluyla ya da doğrudan başvuruda bulunulur. SGK kişi adına borç miktarını tahakkuk ettirdikten sonra iadeli taahhütlü posta yoluyla bilgilendirme yapar. Şahısların borcun bilgilendirme tarihinden itibaren, 3 ay içerisinde bildirilen borcun tamamını SGK’ya ödemeleri halinde borçlanma işlemleri tamamlanmış olur.Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat  tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır.

Yurtdışı Emeklilik İşlemlerinde Yurt Dışı Borçlanmada Ödenecek Primlerin Minimum ve Maksimum Tutarı

3201 sayılı kanunun 4. maddesi uyarınca, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82. maddesinde belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın % 32’sidir. Ancak, prime esas asgari günlük kazancın altında olmamak üzere borçlanma tutarına esas alt sınırı, farklı bir miktarda belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Borçlanılan süreler, yurda kesin dönüş yapılmış olması şartıyla aylık tahsisi için yazılı talepleri halinde 5510 sayılı kanunun 41. maddesinin son fıkrası hükümlerine göre değerlendirilecektir. Bu bağlamda yurda kesin dönüş kavramını açıklamakta fayda var. Kanun lafzında kullanılan kesin dönüş ibaresi, yurt dışında çalışan şahsın Türkiye’ye yerleşmesi olarak algılanmamalıdır. Bu ifade esasen artık yurt dışında çalışmama ve herhangi bir hizmet akdine taraf olmama manasına gelmektedir. Şahsın ikametgâhı ile bir ilgisi bulunmamaktadır.

Yurtdışı Emeklilik İşlemlerinde Sigorta Başlangıç Tarihinin Belirlenme Usulü

Bu husus şahsın Türkiye’de herhangi bir hizmet akdine katılıp katılmadığı(çalışıp-çalışmadığı) ile doğrudan alakalı bir husustur. Şahıs, Türkiye’de herhangi bir işte çalışmış ise Türkiye’de ki çalışmasından önceki sürelerin borçlanılması halinde;Türkiye’deki sigortalılık tarihinden itibaren borçlanılan gün sayısı kadar geriye gidilmek kaydıyla tespit edilen tarih sigortalılık başlangıç tarihi olarak belirlenir. Kişinin Türkiye’deki çalışmasından sonraki süreleri borçlanması halinde; sigortalılık başlangıç tarihi, Türkiye’de sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih olarak belirlenecektir. Eğer ki şahsın Türkiye’de hiçbirşekilde çalışması bulunmuyorsa, sigortalılık başlangıcı, kişinin borçlanmadan dolayı tahakkuk eden tutarın tamamını ödediği tarihten itibaren borçlanılan gün sayısı kadar geriye gidilmek suretiyle hesaplanan tarih olarak tespit edilecektir.

Yurt dışı hizmetlerini borçlanarak kendilerine aylık bağlanan şahıslar tekrar yurt dışında yabancı bir ülkenin mevzuatına tabi olarak çalışması, ikamete dayalı sosyal yardım ödeneği alması halinde bağlanmış olan aylık, bu faaliyetlerin yapılmış olduğu andan itibaren kesilecektir.

Av. Halil İbrahim ÇELİK Alper ÇABUK

5.00 avg. rating (85% score) - 6 votes

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


altı × 5 =

Sorunuz mu var?