Yabancı ülkede yaşayan Türklerin yabancı eşlerinden boşanmak üzere, yabancı ülkede açtıkları boşanma davaları, söz konusu yabancı ülkenin hukuk kurallarına göre sonuçlandırılır. Kişinin elinde boşanmaya ilişkin mahkeme ilamı bulunsa da verilen kararın tek başına Türkiye’de geçerliliği bulunmamaktadır. Mahkemelerin kararları ülke sınırları içinde sonuç doğurmaktadır. Boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için Türk mahkemelerine tanıma tenfiz davası açılması gerekir.

Tanıma Tenfiz Nedir?

Tanıma yabancı bir ülkede bir mahkeme hükmünün kesin hüküm etkisinin kabul edilmesi demektir. Boşanmanın tanınması yabancı ülkede verilen boşanma kararının Türk Nüfus Sicilinde görünmesine ilişkindir. Tenfiz verildiği ülkeden başka bir ülkede bir mahkeme hükmünün zorla icra ettirilmesidir. Boşanma davasında tenfiz,  yurt dışında verilen mahkeme kararının icra edilebilen velayet, nafaka gibi hususların icra edilmesine yöneliktir. Tanıma tenfiz farklı kavramlardır. Tanıma kararları tespit etmeye tenfiz ise icraya yöneliktir. Yabancı bir mahkemenin kararına tanıma kararı alınabilmesi için tenfiz kararı alma şartı aranmamaktadır ancak yabancı bir mahkeme kararına tenfiz kararı alabilmek için tanıma kararı şartı bulunmaktadır. Tanıma kararları kesinleşmiş bütün mahkeme kararları için verilebilirken tenfiz sadece eda kararları hakkında verilebilir.

Tanıma Tenfiz Davası Şartları Nelerdir?

Tanıma tenfiz davalarında boşanmaya ilişkin yeniden bir yargılama yapılmaz. Yurt dışında uygulanan boşanma hükümlerinin Türk kamu düzenini ihlal edip etmediğini, Türk hukuk kuralının uygulandıysa doğruluğu denetlenir. Kişinin boşanması tanıma tenfiz davası neticesinde tanınmadıkça yurt dışında eşinden boşanmış olsa da Türkiye’de halen evli gözükür. Bu nedenle evlilik birliğinden doğan tüm haklar devam eder. Halen evli gözükmesi nedeniyle Türkiye’de başka bir evlilik yapamaz, yaptığı ikinci evlilik mevcut evlilik mutlak butlan nedeni ile batıl olur. Kişi Türkiye’de halen evli gözüktüğü için sonradan farklı bir yabancı ülkeye gidip yine bir Türk vatandaşıyla evlenmek istese bile aynı engel ile karşılaşacaktır. Aynı şekilde farklı yabancı ülke vatandaşlığına geçilse bile bazı ülkeler önceki vatandaşlık bakımından evlenmeehliyetinin bulunması şartını aramaktadır.

Tanıma Tenfiz Davalarında Gerekli Evraklar Nelerdir?

Tanıma tenfiz yapılacak karar yurt dışı mahkemeleri tarafından verilmelidir. Yurt dışındaki mahkeme dışı idari kurumların verdiği kararlar tanıma ve tenfize konu olamayacaktır. Tanıma davalarında, kararın verildiği ülke ile T.C. arasında hukuki karşılıklılık anlaşması olmasına gerek yoktur. Tenfiz yapılabilmesi içinse yurt dışında kararın verildiği ülke ile T.C.  arasında hukuki karşılıklılık anlaşması aranmaktadır. Tanıma davasında hâkim boşanma konusunu esastan yeniden incelemez. Hâkim tanımanın şartlarının oluşup oluşmadığını ve yurtdışında verilen kararın Türk kamu düzenine aykırı olup olmadığının değerlendirmesini yapar. Kamu düzenine açıkça aykırılık halinde olan karar tanınamaz dolayısıyla tenfiz de edilemez. Yurt dışında bulunan mahkeme tarafından verilen kararın tanınması için, konunun sadece Türk mahkemelerinin kesin yetkisinde olan bir konu olmaması gerekir. Boşanma kesin olarak Türk mahkemesi yetkisine girmediğinden bu konuda yabancı mahkemelerde karar verebilir. Ayrıca yurt dışında kararın verildiği yer kanunları gereği kendisine karşı tenfiz istenen kişi hükmü veren mahkemeye usulüne uygun çağrılmamış, temsil edilmemiş veya kanunlara aykırı şekilde hakkında hüküm verilmiş ve bu kişi sayılan hususlardan birine dayanarak Türk Mahkemelerinde itiraz etmemiş olmalıdır. Tanıma tenfiz davasında gerekli evrakları liste ile belirtirsek;

1. Yurtdışı mahkemesi tarafından verilen boşanma kararının aslı + Apostille
2. Boşanma kararın kesinleşmiş olması. (Örnek : Taraflar bu mahkeme kararına …… gün içerisinde itiraz etmediği için boşanma kararı ………….. tarihinde kesinleşmiştir.)  (kesinleşme şerhi karar aslı üzerinde yer alabilir veya ayrı bir evrak olarak düzenlenmiş olabilir.) + Apostille
3. Yukarıda belirtilen belgelerin yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiş olması.
4. Türkçe’ye tercüme yapıldıktan sonra resmi kurumlar (Noter veya Konsolosluk) tarafından tasdik edilmiş olması.
5. Pasaport ve nüfus cüzdan fotokopisi
6. Ayrıca Türkiye’de tanıma davası için avukata vereceğiniz noter tasdikli veya konsolosluktan resimli boşanma vekaletnamesi.(Yurtdışında verilmiş boşanma kararına ilişkin tanıma ve tenfiz ibaresi mutlaka vekaletnamede bulunmalıdır.)

Tanıma Tenfiz Davaları Hangi Mahkemede Açılır?

Yurt dışında gerçekleştirilen bir boşanma hakkında Türkiye’de tanıma tenfiz davasında yetkili mahkeme davalının Türkiye’deki ikametgâh adresidir. Davalının Türkiye’de ikametgâhı bulunmuyorsa sakini olduğu yerin mahkemesidir. Bu da yoksa Ankara, İstanbul, İzmir mahkemeleri yetkilidir. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemeleri olacaktır. Dava basit yargılama usulüne göre görülür. Adli tatilde de görülebilir. Yabancı mahkeme kararındaki karşı taraf bu davanın davalısıdır, dava hasımsız değildir.

Yabancı ülkede alınan boşanma kararının Türkiye’ de tanıma tenfizi için, Türkiye’de bulunan bir avukata vekâletname verilebilir. Bu durumda dava için Türkiye’ye gitmeye gerek kalmayacaktır. Tanıma davası için eski davalı eşin duruşmaya gelmesi şart değildir. Fakat Türk mahkemesinin çıkartacağı tebligatın eşe ulaşması gerekir. Davalı eşe tebligat ulaşmadan tanıma kararı verilmesi mümkün değildir. Bu nedenle davalı adresinin doğru ve güncel olması çok önemlidir. Bu husus dava süresini de etkilemektedir. İki tarafın avukatı duruşmada hazır ise dava tek celsede gerçekleşebilmektedir. Davalı eş yurt dışında ise kendisine tebligatın yapılması gerekir. Bu tebligat davalının diline çevrilmiş dava dilekçesini içerir. Bulunulan ülkenin coğrafi konumuna göre 3-5 aylık sürelerde gerçekleşmektedir. Bu tebligat ulaştıktan sonra davalı itiraz etmezse Türk mahkemesi davanın kabulüne karar verip 1 ay içinde gerekçeli kararını yazacaktır. Gerekçeli karar davalının diline tercüme edilip yurt dışındaki davalı ikametgâhına tebliğ edilecektir. Demek ki davalının Türkiye’de bir avukata vekâlet vermemesi halinde 2 kez tebligat aşaması gerçekleştirilecek ve davanın neticelenme süresinde önemli bir artış yaşanacaktır.

Tanıma Tenfiz Dava Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Tanıma tenfiz dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar yer almalıdır;

1-) Tanıma tenfiz talep eden kişinin adı soyadı, adresi, vekili varsa vekilin adı soyadı ve adresi

2-)Davalı tarafın adı soyadı ve adresi

3-) Tanıma tenfizi talep edilen mahkeme kararının hangi ülke mahkemesinden verilmiş olduğu, mahkeme adı, mahkeme kararının tarih numarası ve mahkeme kararı özeti

4-) Yabancı mahkemenin vermiş olduğu kararın yalnızca belirli bir bölümünün tanınıp tenfiz edilmesi isteniyorsa bu durumun açıkça belirlenmesi

5-) Davacının ve varsa vekilinin imzası

Bununla birlikte tanıma tenfiz davasında gerekli evrakların taşıdığı önem gereği tekrar belirtmekte fayda görüyoruz;

1-) Yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararının aslı gerekir. Fotokopi kabul edilmemektedir. Islak imza veya mühürlü asıl belge aranır.

2-) Yabancı mahkemenin boşanma kararının kesinleşmiş olduğunu gösterir şerh veya belge alınmalıdır. Yurt dışında verilen boşanma kararına itiraz edilmişse de olay yargı yolundaysa karar kesinleşmediğinden tanıma mümkün değildir.

3-) Yabancı mahkemenin kararına LAHEY sözleşmesi gereğince ‘apostille’ tasdiki eklenmelidir. Apostil Lahey Konvansiyonu’na göre bir ülkede düzenlenen resmi bir belgenin diğer bir ülkede ibraz edilebilmesine olanak sağlayan bir onaydır. Sözleşme taraftarı her ülke apostilin hangi makamlarca düzenleneceğini kendileri düzenler. Apostil, sözleşmeyi imzalayan bir ülkenin sınırları dâhilinde düzenlenen diğer bir taraf ülkenin sınırları içinde ibraz edilmesi gereken resmi belgelerin hangi yetkili makamdan verildiğini belirten ve o ülkenin yetkili makamlarınca yapılan bir onaydır.

4-) Yabancı mahkeme kararının yeminli tercüman tarafından Türkçe ’ye çevrilmesi gerekir. Yeminli tercümana çevirtilen kararın Türkçesi konsolosluk veya noterlikçe onaylatılmalıdır.

5-) Avukata vekâlet verilecekse konsolosluktan resimli boşanma vekâletnamesi verilmedir. Vekâletnamede yurt dışında verilen boşanma kararına ilişkin tanıma ve tenfiz ifadesi mutlaka yer almalıdır.

6-) Pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi bulunmalıdır.

Gerekli evrakların Türkiye’ye bizzat getirilmesi gerekmemektedir. Vekalet verilen avukata kargo firması ile gönderilebilir.

Tanıma Tenfiz Davası Ne Zaman Açılır?

Tenfiz davaları 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bu süre kararın yabancı mahkemede kesinleştiği tarihte başlar. Tenfizine karar verilen yabancı ilamlar Türk mahkemelerinde verilen ilamlar gibi icra olur. Tenfiz istemine ilişkin verilen kararlar genel temyiz hükümlerine tabidir. Tenfiz kararı kesinleşmedikçe icra edilemez. Tenfiz davası açan kişiler devlete ödenmesi gereken, gerekli belgelerin hazırlanması yada çevirilerinin yapılması için ödenen tercüman ücretleri, tebligat masrafları vb. gibi ve vekil tayin edilmesi durumunda avukatlık ücretini ödeyeceklerdir.

Tanıma Tenfiz Davası Nerede Açılır?

Tanıma tenfiz davası ile ilgili önemli bir husus da davanın nerede açılacağıdır. Türk Hukukuna göre bir dava öncelikle davalının ikametgah mahkemesinde açılır. Ancak davalının Türkiye’de bir ikametgahı yoksa bu defa İstanbul, Ankara ve İzmir’de açılabilir. İşte bu husus gereğince tanıma tenfiz davası, davalının ikametgahı yoksa İstanbul, Ankara ve İzmir’de açılabilir.